BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ (BT)
Tomografi Cihazı nedir?
Bilgisayarlı tomografi (BT), vücudun iç kısımlarının ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için X ışınları ve bilgisayar kullanan tıbbi bir görüntüleme tekniğidir. Vücudun neredeyse tüm kısımlarını görüntülemek için tomografi kullanılabilir. Cerrahi müdahale veya tedavileri planlamanın yanı sıra, hastalık veya yaralanmaları teşhis etmek için de kullanılır. Acil durumlarda hayat kurtarıcı olabilir.
BT Cihazı nasıl çalışır?
Kapalı bir odada dairesel bir cihaz ve hastanın yatacağı bir masadan oluşan tomografi makinesinde dönen motorlu bir alet görüntülemeyi sağlamaktadır. Bu alet vücudun farklı açılarından röntgen ışınları sayesinde görüntülediği organ, kemik veya dokuları ince bir kesit olarak gösterir. Alınan tüm kesitler birleştirilerek üç boyutlu bir görüntü elde edilir. Üç boyutlu görüntü üzerinde inceleme yapan doktorlar ister tek tek isterse birleştirilmiş olarak bu görüntüye bakarak hastanın durumu hakkında karar vermektedir.
Haraketli sedye üzerinde yatırılan hasta cihazın ortasındaki açıklıktan (Gantry) ilerlerken yuvarlak mekanizmanın içinde dairesel haraketle dönen x ışını tüpünün yaydığı x ışını, gantryde ilerleyen hastanın çekilecek bölgesini tarar, x ışınları geçtiği bölgede yansıma ve kırınıma uğrayarak yoğunluk farkına göre karşı gelen dedektörlere gri skalada tonlama verir. Gri tonlamanın rakamsal değerlere göre piksel ve voksel şeklinde görüntüye dönüştürülür.
Cihazın içersinde dönen X ışını tüpü ve X ışınları, bu ışınların insan vücudunu geçtikten sonra karşılayan dedektör sayısı cihazın tetkik çekim çeşitliliği ve görüntü kalitesini etkileyen önemli etkenlerdendir.
Kaç Çeşit Tomografi vardır ve Hastanemizdeki Tomogarfi Cihazı nasıl bir cihazdır?
Tomografi Cihazlarının 64, 128, 256 kesit gibi birkaç çeşidi bulunmaktdır. Kesit sayısının artması, cihazın birim zamanda kesit tarama sayısına bağlı daha çok imaj elde etme özelliğiyle doğru orantılıdır. Yani hastanemizdeki çok kesitli tomografi cihazı gibi cihazlarda yapılan görüntülemeler hem kaliteli imaj –görüntü elde etmeye hemde ayrıntılı incelemeye imkan tanımaktadır.
Resimdeki Cihazımız; 128 kesit, 2018 model, çift kafa enjektöre sahip SIEMENS SOMATOM DEFİNİATİON AS marka cihaz bulunmaktadır. 2018 Ekim de sıfır kurulan tam donanım ve ekipmana sahip cihazımız birçok yerde yapılamayan çekimlerin yazılım, donanım ve protokollerine sahip olmasından dolayı çevre il ve ilçelerdeki hastalarımıza da fayda sağlamaktadır.
---Çok kesitli olmasına bağlı olarak sanal angio (koroner kalp angio- kardiyak) ve Sanal endoskopi-kolonoskopi tetkiklerinin yapılabilmesine de büyük imkan sağlamaktadır.
---Tomografi Cihazımız aynı zaman da hasta elektrot bağlantısı yapılabilme özelliğine sahip olmasından dolayı çekim anında hasta satürasyon ve nabzının takibi sayesinde bir çok yerde çekilemeyen Kardiyak (koroner angio) gibi tetkiklerinde yapılabilir özellikte olması, bunun yanı sıra çekim odalarımızda entübe edilmiş hastaların çekim kolaylığını sağlamak adına oksijen vana ve ekipmanı da düşünülerek hasta sağlığı ön planda tutulmuştur
Uşak Eğitim ve Araştırma Hastanesindeki BT Cihazında hangi çekimler yapılabilir
- Akciğer kanserinde erken tanı koymak için tomografi çekilir,
- Doku ve kas zedelenmesini incelemek amacıyla kullanılır. Dokuların detaylı bir şekilde incelenmesine olanak sağlayan tomografi, bu özelliği sayesinde doktorun hastaya hangi tedavi şeklini uygulayacağı konusunda önemli bilgiler verir.
- Vücutta oluşan urların belirlenmesi, iyi huylu ur ile kötü huylu urların tespit edilebilmesi için kullanılır.
- Beyin dokularının incelenmesinde kullanılır. Beyin, insan vücudunun en karmaşık bölgesidir bu nedenle röntgen veya MR ile beyin yapısının incelenmesi imkansızdır. Bu nedenle beynin incelenmesinde tomografi kullanılmaktadır.
- Kalp dejenerasyonu ve damar tıkanıklıklarının incelenmesinde ve kalp hastalıklarının incelenerek tanı konulmasında tomografi kullanılmaktadır.
- Tümörlerin belirlenmesinde,
- Böbrek, karaciğer, pankreas ve dalak gibi organların incelenmesi için çekilir,
- Kafaya alınan darbelerin sonuçlarını değerlendirmek için çekilir,
- Beyin kanamaları durumunda kanamaların belirlenmesi için çekilir,
- Kalp hastalıklarında kalp anjiyografisi için çekilir,
- Sinüs hastalıklarının teşhis edilmesinde çekilir,
- Beyindeki damar hastalıklarının araştırılarak uygun tedavi yönteminin belirlenmesi için çekilir,
- Akciğer kanseri ve akciğer hastalıkları için çekilir,
- Göğüs duvarı travmalarında çekilir.
CİHAZIMIZIN YAPABİLDİĞİ ÇEKİMLER
BT, 3 boyutlu görüntüleme
BT, angiografi, tek anatomik bölge için
BT, abdomen, alt
BT, beyin (aksiyel+koronal)
BT, beyin
BT, boyun
BT, extremite (20-50cm bölge)
BT, yüksek rezolusyonlu akciğer
BT, yüksek rezolusyonlu akciğer, ekspratuar
BT, hipofiz
BT, kantitatif tomografi (kals.skor., BTBMD gibi)
BT, larenks
BT, maksillofasial tomografi, aksiyel
BT, maksillofasial tomografi, koronal
BT, nazofarinks
BT, orbita
BT, paranazal sinüs
BT, radyoterapi planlaması için tomog.
BT, tempomandibular eklem
BT, temporal kemik YRBT, tek düzlem
BT, toraks
BT, tomografi, diğer
BT, üst abdomen
BT, vertebra, servikal
BT, vertebra torakal
BT, vertebra lumbal
BT eşliğinde girişimsel tetkik
BT, dinamik, trifazik, bifazik inceleme
BT sanal endoskopi
BT CİHAZININ KLİNİKTEKİ FAYDALARI
- Göğüs kafesi ve batın içi görüntülemelerde kullanım alanı çok geniştir. Özellikle bu bölgelerde var olankitlelerin sınırlarını ve çevreye yayılmalarını açıkça ortaya koyar.
- Kafa içi incelemelerde BT ilk başvurulanyöntemdir. En sık kullanıldığı alan ise kafaiçi kanamaların acil olarak görüntülenmesini gerektiren durumlardır.BT anjiografi ile damar içi darlıklar gösterilebilir.
- Orta kulak içi kemikçiklerin ve yumuşak dokuların incelenmesi ile kafadaki içi hava dolu boşluklar olansinüslerin incelenmesinde ilk tercih edilen görüntüleme yöntemidir.
- Omurgada hem kemiklerin hem de disk gibiyumuşak dokuların incelenmesini sağladığı için ortopedide, özellikle bel fıtıklarında önemli yeri vardır.
Birorgandaki kitlenin sınırlarını ve büyüklüğünü gösterebileceği gibi, farklı fazlarda yapılan incelemelerde,dokunun yapısı hakkındaki önemli ipuçlarını başka bir girişim gerektirmeden verebilir
SONUÇ OLARAK TOMOGRAFİ
- BT tetkikinde X ışını kullanılarak çok kesitli görüntüler elde edilir ve slay şeklinde kesitsel incelemeye olanak sağlanır
- İnceleme sırasında hastanın yapmasıgereken tek şey hareketsiz yatmak ve karın gögüs bölge çekimlerinde nefes tutmaktır.
- Cihazın x ışını prensibiyle çalışmasından kaynaklı ışının geçişini engelleyenartefakt yapıcı metaller çekimden önce çıkartılmalıdır.
- Ayrıcabebeğe etkisi olabilme potansiyelinden kaynaklı hamilelere çekilemez
- BT nin en büyük avantajlarından biri çok kısa sürmesidir. Özellikle travma ve acil hastaların vakit kaybetmeden teşhis konulup müdahale edilmesinde büyük etkisi vardır.
- Çekim odasında sadece tetkiki yapılacak hasta bulundurulabilir.
- İnceleme öncesinde , ilaçlı çekimler dışında ve karın bölgesi tetkiki dışında hazırlık ya da açlık gerekmez.
- İnceleme sırasındadoktor gerek görürse damar yolu ile bir ilaç yapabilir. (Alerjik reaksiyon ihtimaline karşı hemşire ve Doktor hazır bulunmaktadır.)